اصول روانشناسی برای تربیت فرزندان سالم و شاد

بسياري از ما بعد از تجربه  چند ماه  شيرين  و البته چالش برانگيز اوليه فرزنددار شدن، با سوال چالش برانگيزتر چطور فرزندان سالم و شادي تربيت كنيم روبرو مي شويم.

به گزارش دیده بان سلامتی و به نقل از سایت نسیم سلامت قزوین؛ همه ما مي خواهيم فرزندامان در شرايطي بهتر از ما قرار بگيرند و آينده روشني داشته باشند.  شايد به همين خاطر است كه امروزه كتاب هاي روانشناسي كودك  پرفروش است و رواشناساني كه مي توانند درباره  سلامت روان كودك به والدين كمك كنند، معمولا پر مشغله هستند.

طبيعي است  كه همه وقت نداريم كه  به طور تخصصي در اين زمينه مطالعه كنيم  يا  هزينه و وقت لازم براي بهره بردن از مشاورخ هاي تخصصي در اختيار همه  واليدن نيست.  به همين جهت در اين مقاله  خلاصه اي از توصيه هايي كه برا يتربيت فرزند سالم و شاد  از سوي روانشناسان پيشنهاد شده، مطرح ميشود ما  يك نكته بينادين  و مقدماتي:اگر خودتان بيش از حد نگران هستيد چه نگران  فرزندانتان چه نگران كارتان و اصولا شخصيت نگراني زده ايد،احتمالا قبل از هر كس خودتان نياز به مراجعه به مشاور وروانشناس داريد. مادر و پذر گرفتار نگراني و  استرس  شديد كه شادي  و سلامتي روان را تجربه  نميكند، نميتواند مربي خوبي براي تربيت فرزندي شاد و موفق باشد. به سلامت و شادي خودتان توجه داشته باشيد تا بتوانيد سلامت و شادي  را منتشر كنيد.

كودك را به شكل هدفمند  ونظارت شده در جامعه وارد كنيد

اخبار منفي و شايعاتي و داستانهاي ترسناك درباره سرنوشت برخي از كودكان خوراك خوبي براي رسانه ها هستند. اسير اين اغراق ها و فضا سازي ها نبايد شد. ايزوله كردن فرزندانتان و كنترل افراطي و تهاجمي آن براي محدود كردن روابط اجتماعي آنها به واسطه ترس از  مواجهه آنها با انحرافات و رفتارهاي ضد اخلاقي در جامعه  خود اثري به مراتب بسيار مخربتر خواهد داشتو به هر حال كودك شما بايد از حباب خانه و خانواده خارج شود  و با جامعه همسالان باشد. همدلي و همراهي و كار تيمي را يادبگيرد و رفاقت ودوستي عميق را تجربه كند. محدود كردن فرزندانتان ميتواند از آنها  افرادي جامعه ستيز بسازد.

شما هم سعي كنيد ارزشهايي چون همدلي و كار تيمي  و گذشت را به ارائه تجربياتتان به فزرندانتان بياموزيد و  دوستانه و صميمانه و نه با لحن مديريتي و بلكه دوستانه درباره دوستان و همكلاسيها از فرزندنتان بپرسيد. فرزندتانان نبايد احساس كند كه شما در حال تخليه اطلاعات او هستيد. لحن صميمي  و تزريق نگاه مثبت به  ديگران در كلامات شما بايد موج بزند. در عين حال بايد با دقت گوش كنيد تا اگر مشكلي در روابط اجتماعي او مشاهده ميكنيد، به آرامش و بهره گيري از راهنمايي معلمان يا  صحبت با واليدن دوستان  فرزندتان  آن مشكلات را  حل كنيد.

هم شادي و كاميابي، هم شكست و غم

اگر مدام و به طور افراطي در تقلاي نفسگيري براي شاد نگه داشتن فرزندتان هستيد و با ايجاد محيط مصنوعي از فعاليتهاي متعدد مفرح نميخواهيد  حتي ذره اي فم به دل دلبندتان وارد شود، در حال خطا هستيد. به گفته بونی هریس، «اگر کودک را در حبابی قرار داده و هرچه که می‌خواهد برایش فراهم کنید؛ بعد از اینکه از حباب در می‌آید از جامعه اطرافش نیز همین توقع را دارد در حالي كه جامعه اینگونه نیست.» استدلال صحيح و دقيق هريس بر اين نكته استوار است كه شادی افراطی برای فرزند باعث می‌شود تا او نتواند احساساتی مانند خشم، ناراحتی و اضطراب را تجربه  ومديريت کند.

ستايشگر باشيد نه عيب‌جو

بسياري از والدين  مثل يك مكانيك  فرض ميكنند كه بايد در حال تنظيم  و عيب يابي فرزندشان باشد. در نتيجه منفي بافي، غرغرو وعيبجو ميشوند و معمولا اين  را  تاكيد بر ادب توجيه ميكنند اين والدين به شدت نتيجه گرا هستند و به تلاش و احساس فرزندشان توجه ندارند. والدين اينچنيني در حال كاشتن تخم  افسردگی، اضطراب و اعتیاد به مواد مخدر در شخصيت فرزندشان هستند. بايد به تلاش‌های کودک خود توجه کنید و  صرف از نتيجه عمل آنها تلاش و کوشش آنها را مورد  تمجيد و ستایش قرار دهید. لازم نيست به مدام به لحاظ مادي تشويق انجام شود. از كودكتان يه جايزه بگير حرفه اي نسازيد. ستايش به جا و معقول شما اين نكته مهم را به ملكه ذهن فرزندتان ميكند او  بايد اهل تلاش  و  نه فردي اساسا بی‌عیب و نقص باشد.

مثبت‌نگری  و نه ساده انديشي

در خطوط بالا اشاره اي به  مثبت انديشي كرديم. بسياري  اين فضيلت اخلاقي را با ساده انگاري و خام انديشي يكي ميگرند و منفي بافي را عين عقلانيت. تحقيقات نشان ميدهد كه  كودكاني كه مثبت اندیشی و خوس بینی  نهادينه ميشود،  تا ۵۰ درصد از افسردگی در نوجوانی آن‌ها جلوگیری می‌شود. مثبت انديشي ناديدن شاده انگارانه بديها نيست بلكه ديدن  نكات  مثبت و تلاش براي تمركز بر آنها در شرايط بحراني و اطمينان از اينكه  اين تمركز ميتواند راهي براي حل همان بحران باشد. به زبان ديگر  مهارت ديدن نیمه پر لیوان در هو موقعیتی.

 احساسها دست ما نيست اما رفتارها چرا

کودکانی که در سامان دهی و مديريت احساساتشان كارآمدي بيشتري نشان ميدهند می‌توانند تمرکز بیشتری روی خود داشته باشند و  به سادگي دستخوش هيجانات شديد نشوند.  بايد  به كودكان  گفته شود كه هر احساسی قابل قبول است و در واقع از اينكه مثلا خشمگين شده اند  نبايد  احساس شرم كنند اما همه رفتار‌ها قابل قبول نیستند. براي اين منظور حتما بايد وقت بگذاريد و با كودكتان درباره  احساستشان  صحبت كنيد. كودك نبايد از  ابايي از بيان احساس داشته  باشد . همچنين  نبايد به خاطر رفتارها  صرفا سرزنش و تنبيه شود. دادن امكان جبران و دادن پيشنهاد براي رفتار جايگزين  و همينطور بيان احساس همدلي و همدردي با كودكان باعث ميشود كه او  متوجه شود تنها كسي نيست دچار احساسات منفي  و رفتارهاي اشتباه ناشي از آنها شده است.

ریسک پذيري و محول كردن مسووليت

شادترين كودك كودكي است كه بداند مسووليتي که به او واگذار شده است  كه دارای اهمیت بالایی است يا لااقل به او اينطور القا شود آن كار با وجود كوچكي در آن لحظه بسيار ارزشمند است  در واقع شما  بايد تحويل مسووليت و امكان ريسك به فرزندتان از همان سنین پایین ومتناسب با  توان فيزيكي  و ذهني فرزندتان  این حس را به کودک ميدهيد که او مهم است و جایگاهی منحصر به فرد در خانواده دارد.

نتيجه مستقيم چنين كاري افزایش شادی و اعتماد به نفس او خواهد بود.حتما  فرزنتان در انجام بعضی مسووليتها  متهورانه ريسك خواهد كرد و احتمالا  در آنها شکست بخورد اما  خود تجربه شكست و يادگيري مهارت‌های جدیدی ارزش بسيار بيشتري از يك موفقيت موردي دارد.  بنابراين در انجام برخی کار‌ها خود را کنار بکشید و اجازه دهید  كودكتان از همان 4 سالگي به تنهایی برخي کارها را انجام دهد.

صرف غذا با همه خانواده وابطه خوب با همسر

تربيت  فرزندان سالم  جز در متن خانواه سالم ممكن نيست. بنابراين روانشناسي كودك  از توصيه به بزرگسالان شروع ميشود. تعهد به  صرف یک وعده از روز را برای صرف نهار یا شام  به صورت دور هي و ايجاد حس بهجت ناشي از گذراندن وقت کنار خانواده  باعث خواهد شد فرزندانتان در آینده میل کمتری به افراد غریبه  داشته باشند و از بسیاری از خطرها ناشي از اين مساله  در امان بماننددر همين  زمينه از اصلی‌ترین عوامل شادسازي فرزند این است که او شاهد  رابطه خوبي ميان پدر و مادر رابطه  باشد. بهترین کاری که می‌توانید برای فرزند خود کنید این است که رابطه خوب خود را در جلوی فرزندتان  به وضوح به نمايش بگذاريد. با در آغوش گرفتن هرروزه همسرتان  و مكالماتي  حاكي از بيان احساسات عاشقانه و  الفاظ تحسین کننده برای همديگر الگوي مناسبي باشيد براي زيست عاشقانه و انسان دوستانه در مقابل ديدگان فرزندتان.

جمع‌بندی و نتیجه‌گیری

تمام رواشناسي كودك را ميتوان در اين جمله خلاصه كرد كه كودكان به سادگي آينه احساسات و  رفتارهاي شما هستند. اگر شما عميقا  آدم شادي باشيد، فرزنداني شاد خواهيد داشت. بنابراين آنچه دربالا دباره فرزندانتان گفته شد، قبل هر چيز درباره  شما صادق است. با توسعه مهارتهاي اجتماعيتان، با تقويت  نگاه مثبت به همنوعان ودوري از منفي و تشويق اطرافيانتان به واسطه  تلاش و نه  نتيجه عملشان و همينطور صحبت درباره احساساتان خود را  بازتنظيم كنيد و همزمان چنين مهارتهايي را در فرزندتان  تقويت كنيد.  هزينه هاي  دريافت مشاوره از روانشناسان را  امري لوكس نبينيد. هزينه چند جلسه مشاوره مي تواند  نگاه شما را  به زندگي عوض كند در ترتيب فرزندان سالم  كمك شاياني به شما كند.