با جدیدترین نوآوری‌ها در دندانپزشکی آشنا شوید

امروزه می ‌توان کاربرد نوآوری ‌های گوناگون را در تمامی جنبه ‌های دندانپزشکی مشاهده کرد. به وسیله میکروسکوپ و لوپ ‌های جدید می ‌توان با دقت بیشتری به کار با مواد پرداخت، قابیلت هندپیس ‌ها افزایش یافته و کار را آسان‌ تر می‌کند.

به گزارش دیده بان سلامتی و به نقل از دندانت؛ تکنیک ‌های پیشرفته تصویربرداری می‌ تواند هرگونه دفورمیتی و ناهنجاری دندانی را به خوبی نمایان سازد. در ادامه به بررسی جدیدترین نوآوری ‌های وارد شده به علم دندانپزشکی خواهیم پرداخت.

هوش مصنوعی

با افزایش تصاعدی داده ‌های بهداشتی و بلوغ هوش مصنوعی، دندانپزشکی وارد مرحله جدیدی از دیجیتالی شدن خود می ‌شود. چنین الگوریتم‌ های هوشمندی را می‌ توان در سیستم مراقبت‌ های بهداشتی برای تجزیه و تحلیل داده ‌های سلامت، یافته‌ های تحقیقاتی و تکنیک ‌های درمانی ادغام کرد تا توصیه ‌های تشخیصی و درمانی دقیق  برای بیماران ارائه شود.

جمع‌آوری داده‌ های ژنومی که از سال‌ ها پیش آغاز شده است را می ‌توان یکی دیگر از فواید هوش مصنوعی برای علم پزشکی و دندانپزشکی به شمار آورد. همچنین در حال حاضر انجام مطالعات به وسیله هوش مصنوعی، نتایج بسیار دقیق ‌تری را به دست خواهد آورد، برای مثال در سال ۲۰۱۹ محققان به وسیله هوش مصنوعی توانستند با دقت بالایی میزان کمیت سلول ‌های ایمنی در حفره دهان را بررسی نمایند. این مطالعات بینش بهتری در مورد گسترش و مقاومت در برابر سرطان دهان ارائه می ‌دهد.

لیزر برای تشخیص پوسیدگی دندان

به طور سنتی، دندانپزشکان برای یافتن حفره‌ ها از ابزاری به نام “اکسپلورر جراحی” استفاده می ‌کنند. با این وسیله دندانپزشک می ‌تواند دندان‌ های شما را چک کرده و هنگامی که اکسپلورر داخل دندان گیر کند، متوجه وجود حفره در دندان شما خواهد شد.

یکی از فناوری‌ هایی که در این زمینه به کمک دندانپزشکان آمده است، لیزر دایود است که تشخیص دقیق‌ تر پوسیدگی دندان را ممکن می ‌سازد. سپس دکتر دندانپزشک می ‌تواند برای کشیدن دندان و پر کردن حفره اقدامات لازم را انجام دهد.

در این تکنولوژی وقتی دندان ‌های سالم در معرض طول موج لیزر دایود قرار می ‌گیرند، خوانش روی نمایشگر دیجیتال کم است. اما دندان ‌های پوسیده متناسب با میزان پوسیدگی می ‌درخشند و در نتیجه بیشتر روی نمایشگر نشان داده می ‌شوند.

توجه داشته باشید که لیزر دایود جایگزین اشعه ایکس نیست و فقط پوسیدگی را در شیار های سطح جونده تشخیص می‌ دهد، در حالی که اشعه ایکس می ‌تواند پوسیدگی بین و داخل دندان ها را پیدا کند.

البته با ورود لیزر به دندانپزشکی، کاربرد های متنوعی برای آن ایجاد شده است که علاوه بر کارهای تشخیصی در درمان نیز مورد استفاده قرار می ‌گیرد.

فناوری CAD/CAM

CAD به “معنی طراحی به کمک کامپیوتر” و CAM به “معنی ساخت به وسیله کامپیوتر” می ‌باشد. با استفاده از این دو روش می‌توان تعداد جلسات دندانپزشکی لازم برای ساخت و طراحی روکش و بریج را به حداقل رساند.

به طور سنتی زمانی که یک بیمار به روکش نیاز دارد، دندانپزشک باید ابتدا یک قالب از دندان بگیرد و یک روکش موقت تهیه کند، سپس منتظر بماند تا لابراتوار یک روکش دائمی بسازد. با استفاده از تکنولوژی CAD/CAM، ابتدا دندان تراش خورده و آماده سازی می شود و سپس سطح آن توسط اسکنر ثبت می گردد. این تصویر سپس به دستگاهی منتقل شده و روکش ساخته می ‌شود.

بیشتر اقدامات فوق توسط پرینترهای سه بعدی پیشرفته انجام می‌ شود. پرینترهای سه بعدی همچنین می‌توانند مدل ‌های ارتودنسی، گایدهای جراحی، الاینرها، نگهدارنده ‌ها و تجهیزات دندانی بیشتری را به شکلی دقیق و سریع تولید کنند. انجام چنین کارهایی با تجهیزات سنتی مدت زمان بیشتری به طول می ‌انجامید و نیازمند همکاری افراد متخصص زیادی بود.

درمان های جدید بیماری لثه

وقتی بافت حمایتی و استخوان اطراف دندان‌ ها محکم در جای خود قرار نگیرند، به تدریج «پاکت» هایی در لثه ‌ها ایجاد می ‌شود. سپس باکتری ‌ها به این پاکت ‌ها حمله کرده و موجب تخریب استخوان و از دست دادن دندان‌ ها می ‌شوند.

درمان ‌های مختلفی وجود دارند که به جبران آسیب کمک می‌ کنند. از جمله این اقدامات می ‌توان تمیز کردن سطوح ریشه برای از بین بردن پلاک و تارتار را نام برد. در آسیب‌ های شدیدتر ممکن است از اقدامات تهاجمی ‌تر مانند جراحی لثه برای رفع پاکت ‌ها استفاده کرد.

در سال ‌های اخیر، تمرکز در درمان بیماری ‌های لثه از کاهش پاکت ‌ها و از بین بردن باکتری ‌ها فراتر رفته و شامل روش ‌های نوین بازسازی می ‌باشد. به عنوان مثال استفاده از لیزر یا پروتئین ‌هایی که رشد بافت را تحریک می‌کنند، می ‌تواند به بازسازی استخوان و بافت اطراف لثه کمک کند.

رادیوگرافی دیجیتال (PSP&RVG)

چندین سال است که رادیوگرافی دیجیتال وارد بازار شده است، اما اخیراً در بین دندانپزشکان محبوبیت بیشتری پیدا کرده و جایگزین رادیوگرافی سنتی شده است.

اشعه ایکس دیجیتال سریعتر و کارآمدتر از رادیوگرافی سنتی است. ابتدا یک سنسور الکترونیکی یا صفحه فسفری (به جای فیلم) در دهان بیمار قرار می ‌گیرد تا تصویر را ثبت کند. سپس تصویر دیجیتال به رایانه منتقل یا اسکن می ‌شود. این روش بسیار سریعتر از پردازش فیلم معمولی است.

دندانپزشک همچنین می ‌تواند تصاویر دیجیتالی را روی رایانه ذخیره کرده و آنها را با تصاویر قبلی یا آینده مقایسه کند. به همین دلیل تصویربرداری دیجیتال کارآمدی بیشتری به منظور پایش وضعیت سلامت دندان دارد.

ضمناً از آنجایی که صفحات حسگر و فسفر نسبت به اشعه ایکس حساس تر هستند، دوز تابش پرتو به بدن بیمار میزان قابل توجهی کاهش می ‌یابد.

اشعه ایکس دیجیتال علاوه بر یافتن حفره، کاربردهای زیاد دیگری نیز دارد. آنها همچنین به بررسی استخوان ‌های زیر دندان نیز کمک می ‌کنند، این موضوع میزان حمایت استخوان از دندان را مشخص می ‌کند.

همچنین برای بررسی قرار دادن صحیح ایمپلنت نیز از اشعه ایکس استفاده می ‌شود. به طور کلی کاربرد‌های تصویر برداری نوین در علم دندانپزشکی بسیار زیاد است و کمک فراوانی به بهبود سریع ‌تر بیماران کرده است.

دندانپزشکی از راه دور (Teledentistry)

مراجعه حضوری به دندانپزشک می ‌تواند برای کودکان، بیماران بستری یا سالمندان دشوار باشد. همچنین افرادی که در مناطق روستایی زندگی می کنند به ندرت به دندانپزشک دسترسی دارند و تقریباً هرگز امکان انتخاب ندارند. تکنولوژی در اینجا هم به کمک ما آمده و این مشکل را تا به میزان زیادی برطرف نموده است.

در حال حاضر شرکت هایی مانند The Teledenists و MouthWatch خدمات دندانپزشکی را در سطح جهانی و از راه دور ارائه می‌دهند و دسترسی آسان‌تر به مراقبت های دهان و دندان را فراهم می‌کنند. نکته مهم‌تر آن که این سرویس‌ها به طور قابل توجهی برای بیماران ارزان تر هستند.

دندانپزشکی از راه دور بیشتر بر ارائه روش‌های پیشگیرانه تمرکز دارد و به علت قیمت بسیار پایین‌تری که دارد با استقبال خوبی نیز مواجه گردیده است؛ در این سرویس‌ها بیماران می‌توانند به سادگی با متخصصان مشورت کنند. به عنوان مثال، سرویس TeleDent MouthWatch یک پلت فرم همه کاره دندانپزشکی است که خدماتش را از راه دور را ارائه می‌دهد. این شرکت امکان ضبط تصاویر به بیماران را می‌دهد و بیمار قادر است اطلاعات مربوطه را از راه دور به دندانپزشک ارسال کند و یا مشاوره تصویری زنده بگیرد. پس از معاینه، دندانپزشک توصیه ‌های لازم را به بیمار ارائه می ‌دهد و در صورت لزوم او را به مطب ارجاع خواهد داد.

دوربین داخل دهانی

یکی از بزرگترین ناراحتی‌ها هنگام نشستن روی صندلی دندانپزشکی باز کردن دهان به مدت طولانی است. بعضی اوقات، مهم نیست که چقدر دهان خود را باز کنید، دندانپزشک باز هم نمی‌تواند آنچه را که مدنظر دارد ببیند. حتی استفاده از آینه مناسب هم قادر به حل کامل این مشکل نمی‌باشد. چنین شرایطی نه تنها برای بیمار و پزشک ناراحت کننده است، بلکه دردناک نیز هست. با این حال، ظهور دوربین های داخل دهانی می تواند به سادگی این مشکل را برطرف کند.

MouthWatch، Dürrdental و Carestream Dental برخی از شرکت‌هایی هستند که دوربین‌های داخل دهانی را در بازار عرضه کرده‌اند. فناوری منحصربه‌فرد لنز مایع در این دوربین‌ها مانند چشم انسان عمل کرده و تصاویر واضح و دقیقی را ثبت می‌کند، به شکلی که حتی بیماران هم می‌توانند مشکل موجود را به راحتی درک نمایند.

CRISPR

کریسپر (CRISPR) نوعی پروتئین و کوتاه شده عبارت Clustered Regularly Interspaced Short Palindromic Repeats می ‌باشد. این فناوری خارق‌العاده مدت‌ها است که در زمینه مبارزه با سرطان به یکی از مهم ‌ترین مباحث علم پزشکی تبدیل شده است. همچنین مدتی است که برای غلبه بر سرطان دهان به دندانپزشکی هم راه پیدا کرده است. به همین منظور دندانپزشکان سعی دارند توسط این پروتئین ژن‌های سرطانی دهان را از بین ببرند. همچنین امید است که این تکنولوژی به  منظور درمان پوسیدگی دندان و پریودنتیت هم مورد استفاده قرار گیرد. در صورت امکان وقوع چنین اتفاقی، انقلابی در علم دندانپزشکی رخ خواهد داد.

واقعیت مجازی (Virtual Reality)

حتماً تاکنون عینک‌های واقعیت مجازی که روی سر قرار می‌گیرند را دیده‌اید. عمده استفاده‌ای که در حال حاضر از این تکنولوژی می‌شود در زمینه سرگرمی است. اما تصور کنید فقط با گذاشتن چنین هدستی روی سر، دانشجویان و جراحان دندانپزشکی مشتاق می‌توانند از روی مبل خود به اتاق عمل منتقل شوند. بیماران در حال جراحی شدن نیز می‌توانند در حالی که روی صندلی دندانپزشک نشسته اند، منظره ای آرام را تجسم کنند و از تجربه‌های ترسناک اتاق عمل به دور باشند.

امروزه تنها تعداد کمی از دانشجویان می‌توانند از نزدیک شاهد عمل جراحی باشند. اما به وسیله دوربین واقعیت مجازی، جراحان می‌توانند عمل را در سطح جهانی پخش کنند و به دانشجویان اجازه دهند با استفاده از عینک واقعیت مجازی در اتاق عمل حضور داشته باشند.

دندانپزشکی در اتخاذ این روش از سایر رشته های پزشکی پیشی گرفت. در سال 2015، Nobel Biocare اولین عمل جراحی دندان را از طریق VR فیلم برداری کرد و به ناظران اجازه داد تا عملاً از دیدگاه جراح به عمل نگاه کنند.

اولین جراحی داخلی ثبت شده با VR نیز در بیمارستان سلطنتی لندن و در سال 2016 انجام شد. این فناوری همچنین می‌تواند افراد را در موقعیت بیمار نیز قرار دهد و از این طریق فرد را برای عمل آماده کند.